در زنجیره فولاد کشور، چالش‌های متعددی نظیر ناترازی انرژی، ضعف در توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل و تامین پایدار مواد اولیه، منجر به کاهش بهره‌وری و افزایش آسیب‌ها و عدم‌النفع مالی و فنی شده است که تاثیرات منفی آن را می‌توان در کاهش تولید محصولات زنجیره مشاهده کرد.
شرکت صنعتی و معدنی اپال پارسیان سنگان نیز در سال ۱۴۰۳ با حدود یک هزار و ۶۰۰ ساعت توقف تولید در واحد گندله‌سازی و ۳۰۰ ساعت توقف در واحد تولید کنسانتره به دلیل ناترازی انرژی روبه‌رو بوده و این عدم استفاده از ظرفیت تولید، موجب از دست رفتن ارزش افزوده قابل توجهی شده است.
این شرکت به منظور مدیریت مصرف انرژی و آب و توسعه زیرساخت‌ها در پروژه‌های زیربنایی مختلفی سرمایه‌گذاری کرده است تا بتواند با بهینه‌سازی مصرف منابع، عملکرد خود را بهبود ببخشد. در همین راستا، خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات‌آنلاین» گفت‌وگویی با رضا طالبی، مدیرعامل جوان و موفق شرکت صنعتی و معدنی اپال پارسیان سنگان تدارک دیده است که متن کامل آن را در ادامه خواهید خواند:
ارزیابی جنابعالی از وضعیت کنونی حاکم بر صنعت فولاد کشور چیست؟
با توجه به سهم بالای صنعت فولاد در تولید ارزش افزوده بخش صنعت و صادرات غیرنفتی، این صنعت به عنوان ستون فقرات اقتصاد تولیدی ایران به شمار می‌شود. با این حال، این صنعت با چالش‌‌هایی مانند ناترازی انرژی، ضعف در زیرساخت‌های حوزه حمل‌ونقل، تامین پایدار مواد اولیه و فاصله جغرافیایی میان حلقه‌های بالادست و پایین‌دست دست به گریبان است که هزینه‌های بسیاری را به صنعت و اقتصاد کشور وارد می‌کنند. عوامل مذکور در کنار ناترازی انرژی (برق و گاز) و تنش‌های آبی، اهداف و چشم‌اندازهای تولید در این زنجیره را تحت تاثیر ریسک تامین نامناسب منابع و مواد اولیه قرار داده که این امر با عدم‌النفع و خسارت ناشی از عدم تولید همراه شده است. براساس گزارش انجمن تولیدکنندگان فولاد کشور، تنها در تابستان سال ۱۴۰۳ یک میلیارد دلار از تولید این بخش به دلیل محدودیت‌های مصرف انرژی از دست رفته و همچنین زیان انباشته ۱۳ میلیارد دلاری طی چهار سال اخیر و انحراف ۱۱ میلیون تنی از اهداف افق ۱۴۰۳، گویای آن است که بحران انرژی در ایران نه فقط یک چالش بلکه تهدیدی جدی برای بقای صنعت فولاد است. علاوه‌براین، براساس محاسبات انجام شده برای تولید سالانه ۵۵ میلیون تن فولاد در کشور به حدود ۲۲۰ میلیون مترمکعب آب نیاز است که با توجه به بحران آب، این مسئله نیز یک مانع جدی برای تحقق اهداف تولید خواهد بود. همچنین، دستیابی به تولید ۵۵ میلیون تن فولاد نیازمند تامین به موقع و مداوم مواد اولیه مانند سنگ‌آهن است. با توجه به ذخایر قطعی ۳٫۳ میلیارد تنی معادن سنگ‌آهن و ذخیره احتمالی ۱٫۷ میلیارد تنی، توسعه پهنه‌های اکتشافی و سرمایه‌گذاری در این حوزه اهمیت بسیاری دارد. برای دستیابی به تولید پایدار ۵۵ میلیون تن فولاد خام، استخراج ۱۵۵ میلیون تن تا ۱۸۳ میلیون تن سنگ‌آهن ضروری است و همین مسئله اهمیت موضوع توسعه بخش بالادست زنجیره فولاد را افزایش می‌دهد.
با توجه به چالش‌های مذکور، شرکت صنعتی و معدنی اپال پارسیان سنگان چه عملکردی را از خود در سال ۱۴۰۳ بر جای گذاشت؟
شرکت صنعتی و معدنی اپال پارسیان سنگان به دلیل ناترازی انرژی در سال ۱۴۰۳، با حدود یک هزار و ۶۰۰ ساعت توقف در واحد گندله‌سازی و حدود ۳۰۰ ساعت توقف واحد تولید کنسانتره روبه‌رو بود و این عدم استفاده از ظرفیت تولید، موجب از دست رفتن ارزش افزوده قابل توجهی شده است. توقف تولید برای واحد تولید کنسانتره در سال ۱۴۰۲ به ۹۰۰ ساعت نیز رسید که با احتساب قیمت و هزینه‌های تولید، بیش از دو هزار میلیارد ريال عدم‌النفع آن متوجه مجموعه شده است؛ این در حالی است که عدم‌النفع واحد گندله‌سازی با حدود یک هزار و ۶۰۰ ساعت توقف، معادل ۶ هزار و ۷۰۰ میلیارد ريال بوده که در مجموع بار مالی معادل هشت هزار و ۷۰۰ میلیارد ريالی را به مجموعه تحمیل کرده است. با این وجود، شرکت صنعتی و معدنی اپال پارسیان سنگان با تحقق ۱۰۶ درصدی برنامه، به تولید دو میلیون و ۷۶۵ هزار و ۴۹۷ تن کنسانتره در سال ۱۴۰۳ دست یافت. همچنین در واحد گندله‌سازی نیز بالاترین رکورد تولید سالانه به مقدار سه میلیون و ۶۵۳ هزار و ۵۹۶ تن و سه رکورد ماهانه تولید بالاتر از ظرفیت اسمی در سه ماهه دوم سال مالی به ثبت رسید. این دستاوردها، مرهون تلاش و زحمات کارکنان دلسوز و با تجربه و دانش فنی این سرمایه‌های ارزشمند بوده است که توانسته‌اند با افزایش آماده‌به‌کاری تجهیزات، بر محدودیت‌ها و مشکلات ناشی از تامین منابع انرژی و مواد اولیه فائق آیند.
در خصوص اقدامات انجام شده در این شرکت مرتبط با حوزه انرژی (اعم از برق، گاز و آب) توضیحاتی ارائه بفرمایید.
شرکت صنعتی و معدنی اپال پارسیان سنگان به عنوان اولین واحد صنعتی و معدنی در منطه سنگان خراسان، موفق به پیاده‌سازی سیستم مدیریت انرژی (ISO 50001:2018) و اخذ گواهینامه آن در راستای اهداف کلان شده است. این شرکت ابتدا وضعیت کنونی مصرف انرژی را با دقت ارزیابی و سپس با در نظر گرفتن معیارهای استاندارد و مقایسه آن با وضعیت فعلی، استراتژی‌های بهبود را براساس تحلیل‌های آماری و هم‌سو با استراتژی‌های کلان خود تدوین می‌کند. با توجه به این اقدامات، استمرار نظارت بر اجرای صحیح و پایش میزان اثربخشی آن‌ها به منظور بازدهی حداکثری اقدامات بهبودی ضرورت دارد و این مهم طی یک برنامه‌ریزی بلندمدت در مجموعه در حال اجرا است. پروژه‌های بهینه‌سازی مانند طراحی، نصب و راه‌اندازی سیستم شارژینگ مکانیزه ورودی به واحد گندله‌سازی و انبار ذخیره کنسانتره با قابلیت برداشت مکانیزه، نصب تجهیز پبل کراشر «Pebble Crusher» جدید در مدار خردایش و اجرای طرح‌های بهینه‌سازی مدارهای خردایش آسیای خودشکن به عنوان پرمصرف‌ترین تجهیزات فرایند کنسانتره، باعث می‌شوند تا مصرف برق به حداقل برسد. از طرح‌های توسعه‌ای اجرا شده برای تامین پایدار انرژی واحد تولید کنسانتره با ظرفیت ۲٫۴ میلیون تن در سال، می‌توان به افزایش دیماند برق و راه‌اندازی کلیه متعلقات و تجهیزات مربوط به آن اشاره کرد.
شرکت صنعتی و معدنی اپال پارسیان سنگان طرح‌هایی مانند راه‌اندازی سرند دوم آبگیر و افزایش دانسیته ارسالی پالپ باطله و نیز توسعه سد باطله را به منظور دپوسازی آن و افزایش بازچرخانی آب از سد باطله انجام داده که این امر به کاهش چشمگیر مصرف آب مجموعه کمک شایانی کرده است. در این راستا، اجرای پروژه شبکه فاضلاب داخلی و تصفیه‌خانه مرکزی به همراه پروژه بازیابی آب از باطله با راه‌اندازی فیلترپرس برای افزایش امکان ارسال و بازگشت حداکثری آب از سد باطله، از جمله طرح‌های زیرساختی در حال اجرا در مجموعه هستند که منجر به کاهش هدررفت آب خواهند شد. در این شرکت، علاوه بر اجرای کلیه الزامات استاندارد مدیریت مصرف انرژی، طرح‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت پایش و کنترل مصرف گاز و بهینه‌سازی آن نیز اجرا شده و یا در دست اقدام است. اجرای فاز اول پروژه اصلاحی ماشین پخت گندله‌سازی و همچنین استفاده از چسب جدید (بایندر) به عنوان ماده افزودنی دوستدار محیط زیست، از جمله طرح‌هایی بوده که در مدیریت مصرف انرژی این شرکت موثر واقع شده است. طرح‌های بهینه‌سازی مانند ساخت مدل محاسباتی ماشین پخت واحد گندله‌سازی و ارائه تنظیمات مناسب با آن، از دیگر طرح‌های در دست اقدامی است که می‌تواند کمک شایانی به این مهم کند. احداث مخازن ذخیره گاز نیز از جمله راهکارهای زیرساختی و توسعه‌ای در نظر گرفته شده در مجموعه به منظور تامین گاز به خصوص در زمان پیک مصرف است. لازم به ذکر است که شرکت صنعتی و معدنی اپال پارسیان سنگان مطابق قانون در پایان هر دوره مالی، نسبت به تهیه و تنظیم صورت‌های مالی خود به صورت شفاف اقدام می‌کند و بخشی از سود را در فعالیت‌های توسعه‌ای و زیرساختی سرمایه‌گذاری می‌کند.
شرکت صنعتی و معدنی اپال پارسیان سنگان چه اهداف و برنامه‌هایی را در راستای تامین انرژی پایدار خود در سال ۱۴۰۴ دنبال می‌کند؟
با افزایش تقاضای برق در جهان، نگرانی کمبود منابع طبیعی در نیروگاه‌های سوخت فسیلی و سهم انکارناپذیر تولید برق از منابع تجدیدناپذیر در آلودگی، جایگزینی شیوه‌های تولید انرژی و حرکت به سمت استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر امری ضروری است. صنعت برق همواره در زمره صنایع پرهزینه بوده و با احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر این هزینه‌ها افزایش می‌یابد. سهم ۹۰ درصدی بخش خصوصی در بازار جهانی انرژی تجدیدپذیر، موید دغدغه جذب سرمایه در این حوزه است. ایجاد بسترهای قانونی و مالی جذاب و ارائه مشوق‌ها و معافیت‌های مالیاتی می‌توانند در حوزه سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی کمک‌کننده باشند اما روند روبه‌رشد استفاده از منابع مالی در زیرساخت‌های انرژی تجدیدپذیر از یک سو و زمان‌بر بودن اجرای معاملات این قراردادها از سوی دیگر، تناقضی در درستی استفاده از منابع مالی در این‌گونه پروژه‌ها ایجاد کرده است. اثبات تجربی و اقتصادی بودن استفاده از سرمایه در این پروژه‌ها می‌تواند به تطابق ساختار این شیوه مالی با چالش‌ها و ریسک‌های استفاده از انرژی تجدیدپذیر که از مهمترین آن‌ها حمایت دولت در قالب خرید تضمینی برق است، بپردازد. در همین راستا، شرکت صنعتی و معدنی اپال پارسیان سنگان به منظور پیش‌بینی تامین مالی و تکنولوژیکی پروژه‌های توسعه‌ای و زیرساختی در حوزه انرژی اقدامات متعددی را اجرا کرده است. خرید برق پایدار سبز و بدون محدودیت و با سرمایه‌گذاری ۹ هزار میلیارد ريالی از سامانه بورس انرژی در سال ۱۴۰۴ از جمله این اقدامات است که می‌تواند توقفات ناشی از انرژی را در واحدهای تولیدی به حداقل برساند. خرید ۲۵ هزار دستگاه بخاری گازی با راندمان گرید A و تحویل به اداره گاز به ازای حواله مصرف گاز به مدت ۷۰ روز در فصول اوج مصرف گاز و به مدت پنج سال از سال ۱۴۰۴ و با سرمایه‌گذاری بالغ بر ۶ هزار و ۷۰۰ میلیارد ريال از دیگر اقدامات این شرکت به شمار می‌آید. سرمایه‌گذاری و مشارکت ۵ درصدی در طرح انتقال آب دریای عمان به محدوده شمال شرق کشور و سرمایه‌گذاری بیش از ۱۹٫۵ میلیون یورو در این حوزه و احداث سد باطله، حداکثر بازچرخانی آب از سد باطله و حفاظت از محیط زیست با سرمایه‌گذاری بالغ بر یک هزار و ۱۰۰ میلیارد ريال، از جمله اقدامات شرکت صنعتی و معدنی اپال پارسیان سنگان در راستای مدیریت مصرف آب است.
راهکارهای پیشنهادی جنابعالی جهت رفع موانع و محدودیت‌های موجود در حوزه انرژی برای صنایع فولادی کشور چیست؟
بخش عمده مصرف برق در زنجیره فولاد در فرایند احیا مستقیم و تولید آهن اسفنجی است که افزایش استاندارد مواد ورودی به کوره‌های ذوب می‌تواند در کاهش مصرف برق و هزینه‌های آن موثر واقع شود. همچنین با سرمایه‌گذاری در حوزه بازطراحی مکانیزم مصرف برق و استفاده از پتانسیل شرکت‌های فولادی در احداث نیروگاه‌های اختصاصی برق، می‌توان بخشی از ناترازی‌های مربوط به این بخش را پوشش داد. تولید برق از طریق تولید پنل‌های خورشیدی و سیکل ترکیبی و نیروگاه‌های بادی در مناطق مستعد نیز می‌تواند راهکار مفیدی برای تامین برق کارخانه‌ها و همچنین درآمدزایی از طریق فروش مازاد آن باشد. با توجه به اینکه تامین گاز مصرفی صنایع نیز یکی از چالش‌های اساسی تولید فولاد در کشور به شمار می‌آید و افت فشار خطوط انتقال، منجر به بالا رفتن میزان عدم‌النفع و خسارت‌های ناشی از عدم تولید می‌شود، ترسیم برنامه مدون و دقیق برای مرتفع کردن این چالش نیز ضرورت دارد. در این راستا، استفاده از طرح‌های سوآپ انرژی و ارتقای زیرساخت‌های بهره‌برداری و تولید گاز از جمله مواردی است که باید به صورت جدی به آن توجه کرد. در طول سال‌های گذشته، ضعف در سیستم‌های حمل‌ونقل منجر به دشواری تامین مواد اولیه سنگ‌آهن با کیفیت و بعضا کاهش افت تناژ تولید شده است. بنابراین، سرمایه‌گذاری برای به‌روزرسانی تجهیزات اکتشاف، حفاری، حمل‌ونقل و یا واردات سنگ‌آهن از کشورهای هم‌جوار می‌تواند چالش کمبود مواد اولیه را کاهش دهد. علاوه‌براین، سرمایه‌گذاری‌ها می‌توانند در بخش‌های توسعه مکانیزم‌های آبی سیکل بسته در عملیات خنک‌کنندگی، بازگرداندن آب به چرخه تولید از طریق سیستم بازیابی پساب صنعتی و استفاده از فناوری خشک مانند گرانوله‌سازی خشک یا خنک‌سازی کک بدون آب، به کاهش مشکلات آب کمک کند. همچنین، احداث صنایع فولادی در نزدیکی آب‌های آزاد و در مناطق بدون چالش آبی و اجرای طرح‌های توسعه هزینه‌زایی نظیر انتقال آب از دریای عمان و خلیج فارس به فلات مرکزی یکی دیگر از راهکارها است.
انتهای پیام//
ثبت دیدگاه