توسعه و روند روبه‌رشد صنعت فولاد در ایران طی دهه‌های اخیر، نشان از اهمیت این صنعت استراتژیک در راستای پیشرفت توانمندی‌های ملی، اشتغال‌‌زایی گسترده، توسعه زیرساخت‌ها و رشد صادرات دارد. این صنعت که به جرات می‌توان آن را ستون فقرات بسیاری از صنایع کوچک و بزرگ نامید، همواره نقش بسیار مهمی در کاهش وابستگی اقتصادی کشور به درآمدهای نفتی و ارزآوری ایفا کرده است. با این وجود، تولیدکنندگان فولاد در چند سال گذشته با چالش‌ها و موانع داخلی فراوانی مواجه بوده‌اند که هم‌زمان با تشدید تحریم‌های ظالمانه خارجی علیه صنایع فلزی کشور، نتیجه‌ای جز کاهش تاب‌آوری صنعت فولاد را به همراه نداشته است. فولادسازان کشور در سالی که گذشت، روزهای به شدت سخت و دشواری را سپری کردند و بسیاری از واحدهای فولادی در برهه‌های مختلف زمانی، به دلیل ناترازی انرژی (قطعی برق و گاز) و کمبود مواد اولیه ناچار به تعطیلی و توقف فعالیت خود شدند.
ظرفیت نصب شده فولاد کشور در سال ۱۴۰۳، به حدود ۵۰ میلیون تن رسید و فعالان این صنعت به دلیل چالش‌های موجود که پیش‌تر به آن‌ها اشاره شد، تنها موفق به تولید بیش از ۳۰ میلیون تن فولاد شدند؛ این در حالی است که با نگاهی به تولید فولاد در فروردین ماه سال گذشته (بیش از سه میلیون تن)، می‌بایست پس از گذشت ۱۲ ماه حدود ۴۰ میلیون تن فولاد در کشور تولید می‌شد. از طرفی، اگر میزان تولید فولاد به این تناژ می‌رسید، ایران می‌توانست جایگاه دهم خود در میان برترین تولیدکنندگان فولاد جهان را ارتقا بخشد و در جمع هفت تولیدکننده برتر، بالاتر از کشورهایی همچون برزیل، ترکیه و آلمان بایستد اما متاسفانه تشدید محدودیت‌ها، به ویژه در تامین برق و گاز مورد نیاز صنایع فولادی باعث شد که این امر به وقوع نپیوندد. باید توجه داشت که زنجیره ارزش فولاد کشور (از سنگ‌آهن تا محصول نهایی)، تنها حدود ۵ درصد مصرف گاز و حدود ۸ درصد از مصرف برق کل کشور را به خود اختصاص می‌دهد که این ارقام در مقابل میزان مصارف بی‌رویه و هنگفت سایر بخش‌ها و صنایع ناچیز است و از این رو انتظار می‌رود تامین پایدار انرژی صنایع فولادی طی سال‌های آتی، در کانون توجه دولت و مسئولان مرتبط قرار بگیرد.
فولادسازان داخلی که تا پیش از این با محدودیت تامین برق و گاز تنها در روزهای گرم و سرد سال دست و پنجه نرم می‌کردند، در کمال تعجب در نیمه دوم سال ۱۴۰۳ برای نخستین بار هم‌زمان با کمبود برق و گاز مواجه شدند؛ نکته تامل‌برانگیزتر اینکه محدودیت برق صنایع فولادی در سال ۱۴۰۴ نیز از روزهای ابتدایی فروردین ماه آغاز شده که در نوع خود کم‌نظیر است و خبر از روزهای سخت و دشوار پیش‌روی صنعت فولاد کشور می‌دهد. در چنین شرایطی، چندان نمی‌توان امیدوار به تحقق کامل تولید ظرفیت نصب شده در صنایع فولادی بود و فعالان این صنعت باید تمام تلاش خود را به کار بگیرند که حداقل همان تولید بیش از ۳۰ میلیون تنی در سال گذشته، در سال ۱۴۰۴ نیز محقق شود. در خوش‌بینانه‌ترین حالت و با فرض بر اینکه تولید ۵۰ میلیون تن فولاد در کشور صورت پذیرد، باید زمینه صادرات حدود ۳۰ میلیون تن فولاد فراهم شود که با توجه به شرایط حاکم در حوزه تجارت خارجی و نبود زیرساخت‌های مناسب حمل‌ونقل اعم از جاده‌ای و ریلی، تحقق این امر عملا امکان‌پذیر نیست. در حال حاضر میزان مصرف فولاد در کشور حدود ۲۰ میلیون تن برآورد شده که با فرض تولید ۴۰ میلیون تن فولاد، می‌توان ۲۰ میلیون تن از آن را روانه بازارهای صادراتی کرد و بر همین اساس این میزان تولید فولاد در وضعیت فعلی، کمی منطقی‌تر به نظر می‌رسد.
با توجه به نام‌گذاری سال ۱۴۰۴ به «سرمایه‌گذاری برای تولید» و از آنجایی که فاصله بسیاری میان میزان واقعی تولید فولاد با ظرفیت نصب شده برای این فلز حیاتی وجود دارد، بنابراین می‌توان گفت زنجیره ارزش فولاد کشور بیشتر نیازمند سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی و زیرساخت است تا سرمایه‌گذاری برای رشد تولید و ایجاد ظرفیت‌های جدید. به عبارتی، در شرایط فعلی صنعت فولاد تشنه سرمایه‌گذاری جهت رفع معضلاتی همچون کمبود برق و گاز، توسعه‌نیافتگی حمل‌ونقل ریلی و… است که انتظار می‌رود این مهم در سال جاری به همت دولت و فعالان بخش خصوصی تحقق پیدا کند.
انتهای پیام//
ثبت دیدگاه