فولادسازان کشور در حالی سال ۱۴۰۳ را به پایان رساندند که تشدید چالش‌های موجود در این صنعت به ویژه ناترازی انرژی (برق و گاز)، منجر به افت تولید در زنجیره ارزش این فلز استراتژیک شد و محدودیت‌های موجود در حوزه تجارت خارجی، صادرات محصولات فولادی را تحت‌الشعاع قرار داد. انتظار می‌رفت سال ۱۴۰۴ که به «سرمایه‌گذاری برای تولید» نام‌گذاری شده است، سال بهتری برای فعالان این صنعت باشد تا آن‌ها بتوانند با آسودگی خاطر بیشتری، به نقش‌آفرینی خود در رشد و توسعه اقتصادی و همچنین ارزآوری به داخل کشور بپردازند. با این وجود، محدودیت ۹۰ درصدی برق که اخیرا برای صنایع فولادی اعمال شده است، خبر از سالی سخت و دشوار برای تولیدکنندگان فولاد می‌دهد. خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات‌آنلاین» با هدف بررسی چالش‌های موجود در صنعت فولاد، گفت‌وگویی با آرش فرشیدفر، مدیر کارخانه شرکت فولاد شرق کاوه تدارک دیده است که متن کامل آن را در ادامه خواهید خواند. فرشیدفر در این گفت‌وگو، اشاره‌ای نیز به عملکرد شرکت فولاد شرق کاوه در سال ۱۴۰۳ داشته است.
در خصوص عملکرد شرکت فولاد شرق کاوه در سال ۱۴۰۳ و وضعیت طرح‌های توسعه‌ای این شرکت توضیحاتی ارائه بفرمایید.
در سالی که گذشت، ما توانستیم حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن کنسانتره سنگ‌آهن تولید کنیم و اولین محموله صادراتی خود به میزان ۳۵ هزار تن را روانه بازارهای خارجی کردیم. همچنین با توجه به کیفیت بالایی که کنسانتره تولیدی ما از آن برخوردار است، موفق به فروش این محصول با قیمتی بالاتر از نرخ اعلامی گمرک و بازار شدیم. در سال گذشته، فروش کنسانتره سنگ‌آهن تولیدی فولاد شرق کاوه در بازار داخلی بر پایه بورس انجام شد و بزرگ‌ترین فولادسازان کشور همچون شرکت فولاد خوزستان، شرکت فولاد کاوه جنوب کیش، شرکت صنعتی و معدنی اپال پارسیان سنگان و شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان به علاوه چند شرکت بورسی اقدام به خرید آن کردند. لازم به ذکر است ما دو پروژه توسعه‌ای شامل احداث فاز ۲ کارخانه کنسانتره‌سازی با ظرفیت تولید سالیانه ۲٫۵ میلیون تن و احداث کارخانه گندله‌سازی با ظرفیت تولید سالیانه پنج میلیون تن را در دست اقدام داریم که در حال حاضر پیشرفت فیزیکی پروژه گندله‌سازی به حدود ۱۲ درصد می‌رسد و در پی آن هستیم با اجرای فاز۲، ظرفیت تولید کنسانتره سنگ‌آهن شرکت را به پنج میلیون تن در سال افزایش دهیم.
از دیدگاه جنابعالی، در حال حاضر صنعت فولاد ایران با چه چالش‌های اساسی مواجه است؟
در حال حاضر ناترازی‌های انرژی، به یکی از مهم‌ترین مشکلات تولید فولاد در کشور تبدیل شده و به طور مستقیم، عملکرد حلقه‌های میانی زنجیره فولاد را تحت‌الشعاع قرار داده است. در حالی که تا پیش از این فولادسازان تنها در سه ماهه فصل تابستان با محدودیت تامین برق مواجه می‌شدند و قطعی گاز نیز در سه ماهه فصل زمستان به سراغ آن‌ها می‌آمد اما در کمال تعجب شاهد این هستیم که در سال جاری، محدودیت ۹۰ درصدی تامین برق واحدهای فولادی از اواخر اردیبهشت ماه آغاز شده است و بی‌شک تابستان سختی در انتظار تولیدکنندگان فولاد خواهد بود. از طرفی، محدودیت تامین گاز کارخانه‌های فولادی به ویژه واحدهای احیا مستقیم نیز در سال گذشته زودتر از زمان قابل انتظار شروع شد و به نظر امسال نیز این معضل فعالان زنجیره فولاد کشور را غافلگیر خواهد کرد. باید این واقعیت را بپذیریم چالش‌های تامین پایدار برق و گاز در صنعت فولاد به مرز بحران رسیده و این در حالی است که سهم این صنعت از مصرف برق، ۱۲ درصد و از مصرف گاز، تنها ۵ درصد برآورد می‌شود. عدم سرمایه‌گذاری و توسعه ناکافی زیرساخت‌های انرژی و سیاست‌گذاری‌های نامناسب برای افزایش ظرفیت‌های نیروگاهی و صنایع تبدیلی را می‌توان ریشه این معضل اساسی برشمرد که امید است با حمایت دولت در زمینه سرمایه‌گذاری برای احداث نیروگاه‌های جدید (سیکل ترکیبی و خورشیدی)، شاهد رفع معضل ناترازی برق در آینده باشیم.
از طرفی، دشواری‌های موجود در واردات قطعات یدکی و حیاتی نیز عملکرد فولادسازان داخلی را تحت تاثیر قرار داده است؛ به نحوی که تخصیص ارز مورد نیاز از سوی بانک مرکزی، گاها به چهار تا ۶ ماه می‌رسد و تاخیر ایجاد شده در این زمینه، منجر به ابطال اعتبار ۶ ماهه زمان در نظر گرفته شده برای تخصیص ارز می‌شود. این معضل، یک هزینه مجدد کارمزدی را برای تولیدکنندگان به همراه داشته و در صورتی که واردات قطعه و یا تجهیز مد نظر با تاخیر مواجه شود، ممکن است به تعطیلی کارخانجات تولیدی بینجامد. علاوه‌براین، توسعه ناکافی زیرساخت‌های شبکه ریلی و لجستیک متناسب با ظرفیت‌های تولید فولاد در کشور باعث شده تا حمل و جابه‌جایی محصولات فولادی به شبکه جاده‌ای متکی باشد؛ این در حالی بوده که حمل‌ونقل محصولات زنجیره فولاد به ویژه گندله و آهن اسفنجی به وسیله خطوط ریلی، هم به لحاظ امنیت و هم به لحاظ حجم بار بسیار مقرون به صرفه‌تر از جاده است و برخورداری از زیرساخت‌های شبکه ریلی متناسب با نیاز صنایع فولادی، منجر به کاهش هزینه‌های تولید خواهد شد؛ مسئله‌ای که به وضوح شاهد آن در کشورهای مطرح معدنی و فولادی جهان هستیم و امیدواریم این مهم در کشور ما، به ویژه در منطقه معدنی سنگان نیز تحقق پیدا کند.
عدم توازن در زنجیره را می‌توان یکی دیگر از چالش‌های موجود در صنعت فولاد کشور دانست؛ به نحوی که طی سال‌های اخیر، شاهد تمرکز هرچه بیشتر بر توسعه تولید و صادرات صنایع بالادستی و میانی و مغفول ماندن صنایع پایین‌دستی زنجیره بوده‌ایم. طبق آمار منتشر شده توسط انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، میزان صادرات زنجیره آهن و فولاد کشور در سال ۱۴۰۳، در حالی به ۲۹ میلیون و ۹۷۶ هزار تن رسید که این میزان با رشد ۰.۲ درصدی نسبت به سال ۱۴۰۲ (۲۹ میلیون و ۹۰۲ هزار تن) همراه بود و صنایع بالادستی و میانی یعنی کارخانه‌های تولید کنسانتره سنگ‌آهن، گندله، آهن اسفنجی و شمش فولادی نقش اساسی در ثبت این رکورد ایفا کردند؛ اگرچه رشد صادرات این محصولات به ظاهر به منزله سودآوری تولیدکنندگان فولاد است اما به سبب ماهیت خام‌فروشی که از آن برخوردارند، بی‌شک تبعات آن در بلندمدت گریبان‌گیر کل زنجیره فولاد خواهد شد. به عبارتی، این مسئله باعث خواهد شد اغلب واحدهای فولادی کشور که سرمایه‌گذاری‌های کلانی را صرف توسعه کرده‌اند، نتوانند از سرمایه‌های خود در جهت رشد سودآوری و درآمدزایی بهره‌مند شوند. از طرفی، افزایش صادرات محصولات میانی در زنجیره فولاد هم‌زمان با کمبود عرضه در بازار و بر هم خوردن تعادل بازار داخلی، منجر به افزایش قیمت محصول نهایی می‌شود؛ این در حالی بوده که نرخ حامل‌های انرژی نیز طی ماه‌های اخیر به میزان قابل توجهی افزایش یافته است و در نهایت با رشد هزینه‌های تامین نهاده‌های تولید، بهای تمام شده محصول افزایش خواهد یافت.
شرکت فولاد شرق کاوه چه تدابیری را با هدف غلبه بر چالش‌های مذکور اندیشیده است؟
با هدف ارتقای بهره‌وری و کاهش تاثیر‌پذیری از مواجهه با محدودیت‌های انرژی، ما اقدامات متعددی انجام داده‌ایم که از جمله آن‌ها می‌توان به بهینه‌سازی مصرف انرژی در فرایندهای تولید، انعقاد قراردادها و تفاهم‌نامه‌هایی برای تامین برق و گاز، کاهش هزینه‌های مواد اولیه و مصرفی و همچنین تمرکز بر تولید پایدار و کاهش بهای تمام شده اشاره کرد. همچنین، ضمن به کارگیری ماشین‌آلات و تجهیزات پیشرفته به دنبال ارتقای سطح بهره‌وری، بهینه‌سازی مصرف انرژی و کاهش هزینه‌های تامین مواد اولیه هستیم که این مسئله در نهایت منجر به رشد کمی و کیفی تولید خواهد شد. به علاوه، در راستای تامین پایدار آب کارخانه اقدام به خرید تصیفه فاضلاب‌های شهری و احداث کارخانه فیلتر پرس و آبگیری از باطله کرده‌ایم که این موضوع منجر به تحقق اهداف زیست‌محیطی شرکت نیز می‌شود.
ارزیابی جنابعالی از آینده زنجیره فولاد کشور، به ویژه در بخش معدن و صنایع بالادستی چیست؟
پیش‌بینی ما بر این است که در آینده با کاهش حجم تقاضا مواجه خواهیم شد؛ این در حالی است که اکنون نرخ ارز در بازار روند ثبات (رو به کاهشی) به خود گرفته و کمبود نقدینگی و افزایش هزینه‌های تولید بر زنجیره فولاد کشور تاثیر گذاشته است. بی‌شک این دو مسئله، آینده زنجیره را با خطر جدی مواجه خواهد کرد و از هم‌اکنون باید تمهیدات لازم جهت مقابله با آن‌ها توسط فعالان صنعت فولاد اندیشیده شود. از طرفی، وضع تعرفه‌های وارداتی از سوی دو قدرت جهانی فولاد یعنی چین و ایاالات متحده آمریکا باعث شده است قیمت این فلز در چین کاهش پیدا کند و به دنبال آن، صادرات بخشی از محصولات زنجیره فولاد ایران به این کشور غیراقتصادی شود. از این رو، آینده صادرات فولاد نیز در هاله‌ای از ابهام قرار دارد که امیدواریم با بهبود روابط تجاری بزرگان فولادی و اقتصادی جهان، صادرات فولاد ساخت داخل روند افزایشی به خود بگیرد.
انتهای پیام//
ثبت دیدگاه