به گزارش «فلزات‌نیوز»، یکی از مهم‌ترین مولفه‌های تاثیرگذار بر تحقق رشد صنعتی و اقتصادی و بهره‌مندی حداکثری از مزیت‌ها و پتانسیل‌های جغرافیایی، توجه به موضوع جانمایی و آمایش سرزمینی در اجرای طرح‌های توسعه صنعتی است. در واقع برنامه‌ریزی برای ایجاد و رشد واحدهای صنعتی در مناطقی که به لحاظ جغرافیایی و زیرساختی و نزدیکی به تامین‌کنندگان و بازار مصرف متناسب باشند، ضمن اینکه موجب شکل‌گیری یک توسعه پایدار و متوازن می‌شود، مزیت‌های رقابتی بسیاری را برای عملکرد صنایع به دنبال خواهد داشت. این مسئله در مورد صنایع سنگینی مانند صنایع فلزی، پتروشیمی و پالایشگاهی، با توجه به گستردگی زنجیره تامین و نیاز به جابه‌جایی حجم بالای کالا، از اهمیت دوچندانی برخوردار است. در این بین مناطق ویژه اقتصادی بسترهای مناسبی برای تحقق اهداف توسعه اقتصادی به شمار می‌آیند زیرا در این مناطق تلاش می‌شود که بستر و امکانات و زیرساخت‌های لازم برای تولید صنایع و حمل کالاها و مواد فراهم شود. منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس یکی از بزرگ‌ترین مناطق ویژه اقتصادی در کشور به شمار می‌آید که با فراهم آوردن امکانات و زیرساخت‌های مختلف شامل زیرساخت‌های حمل جاده‌ای، ریلی و دریایی، زیرساخت‌های تامین انرژی و تسهیلات گمرکی و قانونی، بستر مناسبی را برای توسعه و فعالیت صنایع مختلف فراهم آورده است و امروز یکی از مراکز اقتصادی استراتژیک کشور قلمداد می‌شود که می‌تواند در تحقق اهداف کلان اقتصادی نقش بسزایی داشته باشد.
یک راهبرد اساسی
به طور کلی، تکمیل زنجیره‌های ارزش با تمرکز در مناطق ویژه اقتصادی از جنبه‌های مختلفی اهمیت دارد. این مهم در وهله نخست موجب برقراری ارتباط موثر میان بنگاه‌های اقتصادی می‌شود و زمینه مناسبی را برای شکل‌گیری شاخه‌های تامین‌کننده فراهم می‌سازد. در واقع با تمرکز سرمایه‌گذاری‌ها در یک منطقه، هم دسترسی به ملزومات و نهاده‌های تولید به سهولت انجام می‌شود و هم فضای رقابتی میان تولیدکنندگان و صنعتگران ایجاد می‌شود. همچنین این مهم، امکان مدیریت بهینه‌تر هزینه‌های تولید را برای تولیدکنندگان و فعالان صنایع مختلف به دنبال دارد.
منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس با هدف تامین زیرساخت‌های صنعتی و ایجاد بسترهای مناسب برای شکل‌گیری زنجیره‌های ارزش و استقرار واحدهای تولیدی، صنعتی و تجاری شکل گرفت. این منطقه ویژه اقتصادی از امکانات و مزایای قانونی قابل‌توجهی برای سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان برخوردار است و سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای برای توسعه صنایع مختلف به ویژه صنایع پتروشیمی و معدنی و فلزی در این منطقه انجام می‌شود. به علاوه در منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس، امکان دسترسی به انواع سیستم‌های حمل‌ونقل و لجستیک، نیروگاه‌های برق و زیرساخت‌های تامین آب و گاز، مزایای پرشماری را برای فعالان منطقه به دنبال دارد که هم تهیه مواد اولیه و نهاده‌های تولید و هم عرضه محصولات در بازارهای داخلی و بین‌المللی را تسهیل می‌کند. تکمیل زنجیره ارزش صنایع مختلف به عنوان راهبرد اساسی توسعه در این منطقه در نظر گرفته شده است و رعایت اصول زیست‌محیطی، مطابقت با استانداردهای جهانی و بسترسازی برای ایجاد صنایع سبز از جمله سیاست‌هایی است که در این منطقه به آن توجه ویژه‌ای می‌شود.
در حال حاضر دامنه وسیعی از صنایع استراتژیک در منطقه ویژه اقتصادی خلیج فارس فعالیت دارند. زنجیره فولاد یکی از مهم‌ترین صنایع فعال در این منطقه ویژه به شمار می‌آید که در مجموع دارای ظرفیت تولید سالانه دو میلیون و ۵۰۰ هزار تن گندله سنگ‌آهن، چهار میلیون و ۹۵۰ هزار تن آهن اسفنجی، یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن اسلب و دو میلیون تن بیلت است. علاوه‌براین، ظرفیت تولید آلومینیوم به عنوان انرژی‌برترین صنعت فعال در این منطقه ویژه نیز ۲۵۷ هزار تن در سال است.
امروز منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس به عنوان یکی از بزرگ‌ترین قطب‌های اصلی تولیدات صنعتی و معدنی در کشور مطرح است و مجموع تولید محصولات یاد شده در سه ماهه نخست سال جاری، به بیش از دو میلیون و ۸۴۵ هزار تن رسیده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۶٫۶ درصد رشد داشته است. آهن اسفنجی، بیلت، اسلب، بریکت، گندله، شمش آلومینیوم، شمش روی، مواد نسوز و قیر از جمله مهم‌ترین محصولات تولید شده در این منطقه ویژه اقتصادی بوده‌اند و شمش روی، بریکت، قیر و مواد نسوز بیشترین رشد تولید را در بازه زمانی یاد شده داشته‌اند.
توسعه، تضمین تحقق چشم‌انداز
از آنجایی که چشم‌انداز توسعه منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج‌فارس ایجاد ظرفیت ۳۰ میلیون تن محصولات فلزی تا سال ۱۴۱۰ است، برنامه‌ها و طرح‌های جدید و متنوعی برای ایجاد و تکمیل زنجیره فلزات اساسی در دست اقدام قرار دارند؛ البته نمی‌توان از طرح‌های توسعه گسترده‌ای که در حوزه صنایع پالایشگاهی، شیمیایی و پتروشیمی در دست احداث هستند نیز چشم‌پوشی کرد. با توجه به این مسئله، افزایش ظرفیت‌های جدید تولید محصولات زنجیره فولاد در دست اقدام قرار دارد که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به احداث واحد تولید گندله سنگ‌آهن با ظرفیت تولید سالانه پنج میلیون تن محصول (شرکت گندله‌سازی مادکوش) با ۳۰ درصد پیشرفت و واحد احیای مستقیم (شرکت صنایع معدنی و فلزی ستاره سیمین هرمز) با ظرفیت یک میلیون و ۷۲۰ هزار تن آهن‌اسفنجی و پیشرفت ۲۸ درصد اشاره کرد.
باید در نظر داشت که احداث پروژه‌های متعدد دیگری نیز برای تامین اقلام مصرفی و ملزومات فعالیت صنایع مختلف از جمله فولاد در این منطقه در دست اقدام است. احداث واحدهای تولید فروآلیاژها، آهک، لاستیک‌های صنعتی و کورد وایر «Cored Wire»، برخی از مهم‌ترین این پروژه‌ها به شمار می‌آیند. در حوزه نفت و پتروشیمی نیز پروژه‌های احداث واحدهای حلال نفتی، کودهای شیمیایی و… در دست احداث قرار دارند. از آنجایی که تکمیل زنجیره‌های ارزش در منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس یکی از راهبردهای اساسی توسعه این منطقه به شمار می‌آید، برنامه‌ریزی برای ایجاد صنعت مس نیز در منطقه صورت گرفته است. باید در نظر داشت که منطقه ویژه اقتصادی خلیج فارس در جذب سرمایه برای احداث شرکت‌های بازرگانی و خدمات حمل‌ونقل لجستیک نیز موفق بوده است و پروژه‌های متعددی در این راستا در فاز اول توسعه قرار دارند. در مجموع ۵۲ طرح و پروژه در حوزه‌های مختلف صنایع معدنی و فلزی، نفت و پتروشیمی و زیرساخت‌های حمل‌ونقل و انرژی در سه فاز مختلف در حال انجام و پیگیری است که مجموع سرمایه‌گذاری در این طرح‌ها به دو میلیارد و ۳۱۳ میلیون دلار، دو میلیارد و ۴۷۰ میلیون یورو و چهار هزار میلیارد تومان می‌رسد. برخی از این طرح‌ها توسط ۲۲ شرکت فعال در منطقه در دست اقدام قرار دارند و برخی دیگر طرح‌های جدیدی هستند که توسط سرمایه‌گذاران آغاز شده‌اند.
در هر صورت، ارتقای ظرفیت‌های تولید، اشتغال‌زایی و خلق ارزش افزوده از طریق تولید محصولات نهایی، از جمله نتایج توسعه صنایع کشور به شمار می‌آیند و در این راستا تقویت و توسعه ظرفیت زیرساخت‌ها نیز کمک شایانی به تحقق اهداف و چشم‌اندازهای بخش صنعت و معدن می‌کند. منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس به عنوان یکی از بسترهای توسعه اقتصادی، نقش کلیدی در به ثمر رسیدن اهداف بلندمدت اقتصادی ایفا می‌کند و در سال‌های اخیر سرمایه فراوانی را در راستای تکمیل زنجیره‌های ارزش جذب کرده است؛ به طوری که این منطقه را می‌توان یکی از قطعه‌های پازل توسعه کشور در نظر گرفت که تنها در سال ۱۴۰۲ برای بیش از یک هزار و ۵۳۳ نفر شغل ایجاد کرده است.
منطقه ویژه اقتصادی خلیج فارس به عنوان منطقه‌ای که با برخورداری از شرایط جغرافیایی استراتژیک و زیرساخت‌های توسعه‌یافته، صنایع فلزی و نفتی و شیمیایی متعدد و عظیمی را در خود جای داده است، نقش و جایگاه ویژه‌ای را در توسعه صادرات کشور ایفا می‌کند. در این خصوص باید اشاره داشت که تناژ فروش صادراتی از منطقه ویژه اقتصادی خلیج فارس در سال ۱۴۰۲، به بیش از چهار میلیون و ۸۵ هزار تن و ارزش صادرات یک میلیارد و ۷۰۶ میلیون دلار رسید. در واقع سیاست‌گذاری‌ها در منطقه ویژه اقتصادی خلیج فارس در راستای توسعه صنعتی و اقتصادی کشور و تحقق شعار سال یعنی «جهش تولید با مشارکت مردم» است. در واقع این منطقه بستر مناسبی را برای رقابت‌پذیری، هم‌افزایی و ارتقای سطح بهره‌وری بنگاه‌های اقتصادی ایجاد می‌کند و کسب لوح سپاس پنج ستاره بهره‌وری توسط منطقه ویژه اقتصادی خلیج فارس نیز خود مهر تاییدی بر نقش‌آفرینی کارآمد این منطقه استراتژیک در توسعه صنعتی و اقتصادی کشور است.
انتهای پیام/
ثبت دیدگاه